Rodzaje badań ginekologicznych

Zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego każda kobieta, w wieku rozrodczym powinna odbywać regularne wizyty ginekologiczne co 12 miesięcy. Lekarz wykonujący podstawowe badania może dzięki temu szybko rozpoznać nieprawidłowości i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Przebieg rutynowej wizyty u lekarza ginekologa

Rutynowe badanie lekarskie po wywiadzie z pacjentką rozpoczyna się od oceny zewnętrznych narządów płciowych. Pozwala to stwierdzić czy występują na nich stany patologiczne (w tym objawy chorób wenerycznych) bądź podrażnienia. Następnie lekarz, używając wziernika ginekologicznego, rozsuwa ściany pochwy, by zbadać szyjkę macicy. Na tym etapie przy pomocy jałowej szczoteczki pobiera również materiał do badania cytologicznego. Na koniec wykonuje tzw. badanie dwuręczne. Dzięki temu ocenia kondycję macicy i przydatków. Jedną dłonią uciska wówczas podbrzusze, drugą natomiast bada wnętrze pochwy przy pomocy jednego albo dwóch palców (uwzględniając budowę anatomiczną).

Żadna z tych czynności nie powinna wywoływać dyskomfortu, dlatego tak ważne jest delikatne stosowanie wziernika i wykonywanie badania, a także poinstruowanie pacjentki, by o jakimkolwiek bólu natychmiast informowała ginekologa.

Badania wykonywane w znieczuleniu ogólnym

Wśród wielu badań wykonywanych przez ginekologa niektóre wymagają znieczulenia ogólnego. Należą do nich laparoskopia i histeroskopia.

Laparoskopia służy ocenie stanu narządów rodnych (macicy, jajników, jajowodów). Pozwala też wykonać proste zabiegi jak choćby usunięcie zrostów.

Histeroskopia wykonywana jest, by zbadać stan ścian macicy pod kątem obecności zmian patologicznych, jak polipy czy guzy.

USG ginekologiczne

Badanie ultrasonograficzne pozwala w sposób bezbolesny i w pełni bezpieczny dla pacjentki zbadać stan narządów rodnych dzięki wykorzystaniu sondy przezpochwowej o częstotliwości 4,0–7,5 MHz.

Przed badaniem pacjentka powinna opróżnić pęcherz, by umożliwić precyzyjny odczyt obrazu USG. Na sondę powinna zostać nałożona jednorazowa osłonka, która po pokryciu żelem zapewnia bezbolesne wprowadzenie urządzenia do pochwy i wykonanie badania.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego optymalną pozycją do badania USG jest ułożenie na fotelu ginekologicznym z nisko opuszczoną miednicą. Niemniej można również wykonać USG przezpochwowe w pozycji leżącej, jeśli pacjentka uniesie delikatnie miednicę, podkładając pod nią poduszkę lub dłonie zaciśnięte w pięści.

Wymaz z pochwy

Wymaz z pochwy pobierany jest w celu stwierdzenia obecności drobnoustrojów takich jak grzyby i bakterie. Wskazaniem do jego wykonania może być nieprzyjemny zapach ze sromu, zabarwione upławy, a także świąd, pieczenie i ból. Jest on także wykonywany obowiązkowo u ciężarnych między 35. a 37. tygodniem ciąży, by stwierdzić nosicielstwo GBS (paciorkowców z grupy B), które w czasie porodu stanowią zagrożenia dla dziecka.

Do wykonania tego typu badań lekarze wykorzystują wzierniki ginekologiczne. Dopiero po odsunięciu od siebie ścian pochwy możliwe jest pobranie materiału do analizy laboratoryjnej, przy pomocy wymazówki, czyli patyczka z watą na końcu. Należy przy tym uczulić pacjentkę, by na dwie doby przed badaniem wstrzymała się od współżycia, stosowania leków dopochwowych i wykonywania irygacji.

Cytologia i kolposkopia

Cytologia powinna być wykonywana u kobiet w wieku rozrodczym co trzy lata. Pierwsze badanie powinno zostać wykonane pomiędzy 20. a 25. rokiem życia lub w ciągu trzech lat od rozpoczęcia współżycia. Pozwala na wczesne wykrycie obecności w szyjce macicy nieprawidłowych komórek, które bez interwencji medycznej mogą przekształcić się w nowotwór.

Pobranie szczoteczką komórek nabłonka do analizy laboratoryjnej nie jest bolesne i trwa zaledwie kilka minut. Jednak dla wielu kobiet wizyta u ginekologa wywołuje stres, co powoduje niekontrolowane napięcie mięśni. W konsekwencji tego niekomfortowe może być wsuwanie w pochwę wziernika umożliwiającego uwidocznienie szyjki.

Jeśli po analizie pobranego materiału stwierdzone zostaną nieprawidłowości, wymagające dalszej diagnostyki – lekarz może wykonać kolposkopię. Przy pomocy aparatu optycznego możliwe jest dokładne przyjrzenie się szyjce macicy przemytej roztworem kwasu octowego. Jeśli ginekolog zauważy coś niepokojącego – pobierze również próbkę komórek do analizy laboratoryjnej. Kolposkopia nie jest bolesna. Niekiedy jednak aplikacja roztworu kwasu octowego może wywołać delikatne szczypanie.

Bibliografia

1. 1. 1. V. Skrzypulec-Plinta, A. Drosdzol-Cop, Stanowisko Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Pierwsza wizyta osoby małoletniej u lekarza ginekologa, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2016, t. 1, nr 2, s. 83–85.
      2. D. Borowski, J. Brązert i in., Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie badań ultrasonograficznych w ginekologii, „Ginekologia Polska” 2012, nr 83, s. 473–477.
      3. A. Nasierowska-Guttmejer, W. Kędzia, Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia płaskonabłonkowych zmian śródnabłonkowych szyjki macicy na podstawie wytycznych CAP/ASCCP, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2016, t. 1, nr 3, s. 130–137.